2022 Yıllık İzin Ücreti Nasıl Hesaplanır?
Yıllık izin ücreti hesaplanırken, işçinin primler, ikramiye, sosyal yardım vb. ek ödemelerin olmadığı sözleşmedeki temel ücret dikkate alınır. Yıllık izin ücretinin işçi izne ayrılmadan önce işçiye peşin şekilde veya avans olarak ödenmesi gerekir.
Yıllık izin hesaplamasında dikkate alınan çıplak ücretle birlikte işçinin işyerinde doldurduğu tam yıla bakılır. İşçinin izin süresi belirlenirken çalıştığı tam yıl sayısı ölçüttür. 15 aylık çalışan personelin yıllık izin süresi, tam 1 yıl çalıştığı için 1 yıl üzerinden 14 gün olarak hesap edilir. Yıllık izin ücreti ise günlük bazda temel ücret tutarı ile yıllık izin sayısının çarpılmasıyla belirlenir. Böylece günlük ücreti 50 TL olan işçinin 15 aylık iş geçmişinden yıllık izin ücreti 14×50=700 TL olacaktır. İşçiye ödenecek ücret ise, bu tutar üzerinden kesilen damga ve gelir vergisi sonrasında elde edilen net ücrettir.
Yıllık izin sürelerinin konu olduğu bir diğer husus ise, kullanılmayan yıllık izinler varken iş sözleşmesinin sona ermesi halidir. Bu durum İş Kanununda madde 59 çerçevesinde ele alınmıştır. Buna göre, işçinin kullanmadığı yıllık izinlere ait ücretin, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihteki tutar üzerinden işçiye veya yakınlarına verilmesi zorunludur.
İşe devam ederken kullanılmayan yıllık izinler, iş sözleşmesinin sona ermesi halinde izin kullanma durumu olmayacağından izinlere karşılık gelen tutar işçiye veya vefatı halinde işçinin yakınlarına verilir.
Yıllık izin, işçinin yıl içinde işvereni tarafında verilen hastalık veya dinlenme, ücretli, ücretsiz izinler kapsamında değildir. Yine milli bayramlar, resmi tatiller gibi herkese ortak olan tatillerde yıllık izinden ayrıdır. İşçinin yıllık izin süresinin bahsedilen günlere rastlaması halinde ilaveten bu günler eklenir.
Yıllık İzin Süreleri
Yıllık izin süreleri, 4857 sayılı Kanun’da madde 55 kapsamında belirtilmiştir. Deneme süresi de dahil edilerek işçinin işe başladığı tarihten itibaren asgari 1 yıl çalışmış kişi yıllık izin kullanmaya hak kazanır. Buna göre yıllık izin süreleri aşağıdaki gibidir;
- 14 gün yıllık izin için 1-5 yıl arası çalışmak olmak
- 20 gün yıllık izin için en az 5 yıl üzeri ve 15 yıldan az çalışmış olanlar
- En az 26 günlük yıllık izin için 15 yıl ve üzeri çalışmış olmak gerekir.
Son olarak yıllık izin süresi içerisinde normalde işyerinde cumartesileri tatil kabul edilse dahi iş günü olarak kabul görür. Yani cumartesi günleri yıllık izin süresi kapsamındadır.
Yıllık Ücretli İzin Alabilecekler
Yıllık ücretli izin kullanabilecek işçilerin özellikleri, İş Kanunu madde 53 kapsamında sıralanmıştır. Buna göre yıllık ücretli izin alabilecek kişiler aşağıdaki gibidir;
- Deneme süresiyle birlikte en az 1 yıldır aynı işyerinde çalışıyor olmak
- İşe başlama tarihi, 1 yıllık sürenin başlangıç tarihidir.
- Belirli süreli iş sözleşmesi olanlar içinde aynı koşullar geçerlidir
Belirli veya belirsiz iş sözleşmesinin olması fark etmeksizin bu kriterleri taşıyan işçiler yıllık izin ücretini alırlar.
Yıllık Ücretli İzin Hakkı
Yıllık ücretli izin hakkı, her işçinin belli kriterleri taşıması halinde sosyal güvencesinden doğan hakkıdır. Dolayısıyla kapsamının ve ayrıcalıklarının bilinmesi işçinin yararınadır. Buna göre;
- İşçi yıllık ücretli izin hakkında vazgeçemez veya kanunen belirtilen süreden daha az süreliğine maruz bırakılamaz
- İşveren yıllık ücretli izin hakkını bölemez. Ancak iş yoğunluğu, iş akışı vb. faktörler sebebiyle tarafların anlaşması kaydıyla biri 10 günden az olmamak kaydıyla bölümlere ayrılabilir.
- Yıllık izin ücretleri yıllık izne ayrılmadan evvel peşin olarak ya da avans olarak verilmelidir.
- Kanunun belirttiği yıllık izin ücreti için 20 günlük süre, yıllık izne ayrılan işçinin izne çıktığı tarih itibariyle başlar
- Yıllık izin ücreti ödenmeyen işçi, bu sebeple iş görme borcunu yapmayabilir. Ancak işveren bu sürede işçinin sözleşmesini feshedemez, yerine birini alamaz veya işini diğerlerine yaptıramaz.
Yıllık İzin Ücretinde Zamanaşımı
Yıllık izin ücretinin geçerliliğini kaybetme süresi, 10 yıldır. Bir başka ifadeyle 10 yıl içerisinde yıllık iznini kullanmayan veya iş sözleşmesi sona erdiği halde yıllık izin ücretini tahsil edemeyen işçi 10 yıl sonra bu hakkını kaybeder. Yıllık izin ücretinin geçerliliğini koruma süresi, 6098 sayılı TBK’nın madde 146 kapsamında 10 yıl olarak bildirilmiştir.
İş sözleşmesi sona ermesine rağmen yıllık izin ücretini tam olarak tahsil edemeyen işçi bu hakkını öngörülen sürelerde talep etmelidir.
