Dünyada ve Türkiye’de cinayet oranları neden artıyor?

Cinayet, insanların birbirlerine karşı işledikleri en ağır suçlardan biri kuşkusuz. Ajanslardan düşen haberlerden 5’te biri cinayet haberi neredeyse. Her gün sebepli sebepsiz birçok insan birbirini öldürüyor. Peki, insanların öldürme sebepleri neler? Dünya’da ve ülkemizde durum ne? Detaylar haberimizde…

Cinayet oranları, bir ülkenin veya bölgenin güvenlik, adalet, eğitim, sağlık, ekonomi, kültür ve sosyal yapısını yansıtan önemli bir göstergedir. Dünya genelinde ve Türkiye’de cinayet oranlarının son yıllarda artış göstermesi, toplumun karşı karşıya olduğu ciddi sorunları ortaya koymaktadır.

Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC) verilerine göre, 2022 yılında dünya genelinde yaklaşık 464 bin kişi kasıtlı olarak öldürülmüştür. Bu sayı, aynı yıl meydana gelen silahlı çatışma ve terör saldırılarında ölenlerin beş katından fazladır. Dünya genelindeki cinayetlerin yüzde 19’u organize suçlardan kaynaklanırken, en yüksek cinayet oranları da organize suçların ve çete şiddetinin yaygın olduğu Orta Amerika’da görülmüştür. Orta Amerika’da her 100 bin kişiden 62,1’i cinayete kurban gitmiştir.

Türkiye’de ise, 2022 yılında 2 bin 175 silahlı olayda, bin 951 kişi öldürülmüş, bin 282 kişi yaralanmıştır. Ölümlerin yüzde 71’ine ateşli silahlar, yüzde 29’una kesici delici aletler neden olmuştur.

En fazla cinayetin işlendiği on il ve cinayet rakamları

• İstanbul (225)
• Adana (118)
• İzmir (111)
• Samsun (106)
• Bursa (96)
• Antalya (96)
• Kocaeli (89)
• Gaziantep (87)
• Konya (67)
• Ankara (66).

Kadın cinayetleri ise son yıllarda önemli artış göstermektedir. 2022 yılında 436 kadın, aile içi şiddet veya namus nedeniyle öldürülmüştür.

• İstanbul (64)
• İzmir (19)
• Ankara (17)
• Adana (15)
• Şırnak (15).

Peki insanlar birbirini neden öldürüyor?

Dünya genelinde ve Türkiye’de cinayet oranlarının artmasının birçok nedeni var.

–Yoksulluk, eşitsizlik, işsizlik, eğitimsizlik, sosyal adaletsizlik gibi ekonomik ve sosyal sorunlar, insanların suça yönelmesine, çaresizlik, öfke, intikam, kıskançlık gibi duygulara kapılmasına ve şiddete başvurmasına neden olabilir. Bu sorunlar, özellikle genç nüfusun yoğun olduğu ülkelerde daha belirgindir.

–Uyuşturucu, silah, insan, organ, kaçakçılık gibi organize suçlar, hem ulusal hem de uluslararası düzeyde büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Bu suçlar, hem cinayetlerin hem de diğer suçların kaynağıdır. Organize suç örgütleri, hem kendi aralarında hem de devlet güçleriyle çatışmaya girmekte, masum insanları da zarara uğratmaktadır.

–Kültürel, etnik, dini, siyasi, ideolojik gibi farklılıklar, toplumda kutuplaşma, ayrımcılık, nefret, önyargı, fanatizm gibi olumsuz tutum ve davranışlara yol açabilir. Bu durum hem bireysel hem de toplu cinayetlere neden olabilir. Terörizm, savaş, soykırım, katliam gibi insanlık suçları, bu tür farklılıkların şiddete dönüştüğü en ağır örneklerdir.

–Bireysel silahlanma, cinayet oranlarını artıran bir diğer faktördür. Silah sahibi olmanın kolaylaşması, silahların yasal veya yasa dışı yollardan el değiştirmesi, silahların güvenli bir şekilde saklanmaması veya kullanılmaması, silahların cinayet, intihar, kaza gibi olaylarda kullanılmasına neden olabilir.

Cinayet, insanlığa karşı işlenen bir suçtur

Dünya genelinde ve Türkiye’de cinayet oranlarının artması hem bireylerin hem de toplumun güvenliği, huzuru, refahı, insan hakları ve demokrasi için büyük bir tehlikedir. Bu sorunu çözmek için hem devlet hem de sivil toplum kuruluşları, akademisyenler, medya, sanatçılar, din adamları, eğitimciler, aileler ve bireyler olarak hepimizin sorumluluk alması, işbirliği yapması, farkındalık yaratması, önleyici ve koruyucu tedbirler alması, adaleti sağlaması, barışı ve diyalogu teşvik etmesi gerekmektedir. Cinayet, insanlığa karşı işlenen bir suçtur ve hepimizi ilgilendirir.