Dünyanın ilk siyahi pilotu nereli ve İzmir ile bağlantısı ne?
Uçmak birçok insanın hayali olduğu gibi bunu gerçekleştirmek için de birçok meraklı kişinin çeşitli çalışmalarını tarihsel süreç içerisinde okumuşuzdur. Tarihte motorlu bir uçak ile ilk kez uçmayı başaran kişi 1903 yılında Wright Kardeşler olmuştur. İşte bu kilometre taşı olan uçuşundan ardından insanoğlu bu hava taşıtını çok hızlı benimseyerek gelişimine katkı sundu. Havacılık tarihinde birbirinden ilginç ilkler bulunmakta olup, en merak edilen ilklerden biri de havada uçan ilk siyahinin kim ve nereli olduğudur. Bu bilginin bizim tarafımızdan bu kadar dikkat çekmesinin sebebi ise bizimle olan bağlantılarıdır. İlk olarak akla gelecek yargılardan biri son 200 yılda teknik anlamdaki birçok ilkin bizim topraklardan çıkamayacak olduğudur. Yanıldınız, dünyanın ilk siyahi uçak pilotunun ismi Ahmet Ali Çelikten olup siyahi bir Osmanlı vatandaşıdır. Bu basitçe bir vatandaşlık ilişkisi değil oldukça derinlemesine, bu topraklara hizmet etmiş, Osmanlının son dönemleri ile cumhuriyetin ilk yıllarında, özellikle milli mücadelede katkıları yadsınamayacak işler yapmış biridir.
Bahsettiğimiz dönemlerde çoğu ülkede köle olarak değerlendirilen, hor görülen siyahi vatandaşlar bizim topraklarımızda insanca ve eşit bir şekilde yaşayabilmekteydi. Bir üst paragrafta ‘yanıldınız’ kelimesini özellikle kullanmamın sebebi de bundandı. Şimdi, Ahmet Ali Çelikten yani diğer adıyla ‘Arap Ali’nin ilginç hayat hikâyesinden kısaca bahsedelim.
Bu arada kısa bilgi olarak da şunu belirtmekte fayda vardır. Osmanlı dönemindeki ilk uçak pilotumuz V. Mehmet’in tahta çıkması yıldönümü münasebetiyle 26 Nisan 1912 yılında Üsteğmen Fesa Bey’in İstanbul semalarında uçuşudur.
Tekrar konumuza dönersek Ahmet Ali Çelikten şimdiki Nijer olarak bildiğimiz yerden gelen siyahi bir anne ve babanın torunu olarak 1883 yılında Aydın’da doğmuştur. Ahmet Ali Çelikten’in annesi İzmir ve İstanbul’da yaşamış hatta posta memurluğu bile yapmıştır. İzmir’de ilkokulunu okuduktan sonra denize olan merakından dolayı Osmanlı donanmasına asker yetiştiren okula başladı. Bu okulu bitirdikten sonra teğmen olarak resmen Osmanlı askeri olmuştur. Bir süre sonra havacılığa merak saran Ahmet Ali, Mahmut Şevket Paşa’nın girişimleri sayesinde yurtdışına çıkarak havacılık ve pilotluk eğitimleri alan gurupta yer aldı.
1915 yılında uçuş sertifikasını eline alan Ahmet Ali bir yıl sonrasında ise Osmanlı hava kuvvetlerinin bir mensubu olmuştu. Bu arada bilinmesi gereken bilgilerden biri de kardeşini Çanakkale Savaşında kaybettiğidir. Birinci dünya savaşını kaybeden Osmanlı İmparatorluğu’nun tüm uçaklarına işgalci devletler el koymuştur. Ahmet Ali Kurtuluş Savaşına destek verebilmek için İstanbul’dan üç tane uçağı milli mücadeleye hizmet etmesi için arkadaşları ile kaçırmayı da başarmıştır. Bu uçaklarla beraber Karadeniz’deki donanmayı korumak için havadan destek vermiştir. Kurtuluş savaşının ardından tekrar İzmir’e döner ve burada hava sahamıza giren bir Yunan uçağını da düşürmeyi başarır. Bu olayın ardından madalya ile onurlandırılır. Ahmet Ali, 12 yıl Osmanlı İmparatorluğu’na 29 yıl da Türkiye Cumhuriyeti’ne hizmet eder. 1928 yılında Hava Müsteşarlığı’na bile getirilen Ahmet Ali, 1969 yılında ise hayatını kaybeder.
KAYNAK: BİLGE KULE
