Çalışan Herkesi İlgilendiriyor! Çalışanın Hakları Nelerdir? Mesai, Sigorta, İzin…

Lila Adalı

20 Ekim 2021

Tüm çalışan ve iş verenleri yakından ilgilendiren fazla mesai ve izine ilişkin tek tek önemli açıklamalar yapıldı. Fazla mesai yapan ve izin kullanan çalışanlar için ödenmesi gereken maaş için 4857 sayılı İş Kanunu’nda detaylı olarak belirtiliyor. Bir iş veren çalışanı için fazla mesai, ve izin ücreti ne kadar ödemeli? Çalışanın hakları nelerdir? Sigorta yapmak zorunlu mu?

İş Veren ve Çalışan Hakları

Fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde 50 fazlası olarak ödeniyor. Son düzenlemeye göre; işçinin işe girişte sözleşmesi yapılırken veya ihtiyaç doğduğunda onay vermesi yeterli olacak. Onay yoksa işçinin fazla mesaiye zorlanması haklı fesih nedeni sayılıyor. Bu durumda işçi kıdem tazminatını alarak işten ayrılabilir. İş sözleşmelerinde fazla mesai ücreti aylık ücrete dahil ediliyorsa fazla mesai 270 saati aşamaz. Bu durumda maaş asgari ücretin üzerinde olmalı.

4 saat veya daha kısa süreli günlük çalışmalarda ara dinlenmesi en az 15 dakika; 4 saatten fazla ve 7.5 saatten az çalışmalar için en az 30 dakika ve günlük 7.5 saati aşan çalışmalar bakımından ise en az 1 saat ara dinlenmesi verilir. Yargıtay’ın 11 saatten fazla çalışmalarda en az 1.5 saat ara verilmesi gerektiği yönünde hükmü bulunuyor.

Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında 1 saat 30 dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir. İşverenin işçiye serbest zaman kullandırabilmesi için işçiden onay alması şart. İşveren serbest zamanı 6 ay içinde ve iş günlerinde kullandırmak zorunda.

Her bayram olduğu gibi üretimin devamı açısından özellikle imalat ve hizmet sektöründe 100 binlerce vatandaş çalışmak durumunda kalıyor. Yasaya göre; ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmayana o günün ücreti ödeniyor. Tatil yapmayarak çalışanlara ise çalışılan her gün için bir günlük ek ücret (yevmiye) ödenmek zorunda.

Sigorta Zorunlu mu?

Part time çalışan işçilerin, diğer çalışanlar gibi sigortalarının yaptırılması zorunlu. Kısmi süreli sözleşme aylık ücret üzerinden yapılmışsa, haftalık çalışma süresi dikkate alınmaksızın 30 günlük sigortalı bildirilir. Bu durumda ödenecek ücret de brüt asgari ücretten az olamaz. Deneme süresi 2 aydan fazla olamaz. Staj yapan öğrencilerin 5510 sayılı kanuna göre Staj Sigortası yapılması gerekmektedir. Yeni bildirgeye göre 6764 sayılı kanun kapsamında meslek ve teknik öğrenim göre stajyerlerin meslek hastalığı ya da iş kazası durumlarına karşı yapılması gerekli bir bildirimdir.