EİB’in 2023 hububat ve bakliyat ihracatı yüzde 8 arttı

HABER/ Didar DEMİRCİ- Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Muhammet Öztürk, 2023 yılı ihracat rakamlarını değerlendirerek, 2024 hedeflerinden bahsetti. Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) ana binasında düzenlenen basın toplantısına EİB Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcıları Haluk Tezcan ve Moiz Hemsi katıldı. Toplantının açılış konuşmasını yapan Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Muhammet Öztürk, “2023 yılı tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de büyük zorluklarla ve sıkıntılarla geçti. Küresel ölçekte yaşanan tüm zorluklar bizlere üretimin ve ihracatın nedenli önemli olduğunu bir kez daha gösterdi. Ege İhracatçı Birlikleri çatısı altındaki Birliklerimiz de zorlu geçen 2023 yılında ihracatımızın arttırılması için var güçleriyle çalıştı. Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri sektörü olarak, ülkemiz gıda ihracatında, lider sektör konumunda olmamız nedeniyle, omuzlarımızdaki büyük sorumluluğun bilinci ile yaşanan bu sıkıntıların üstesinden gelmek, üretim ve ihracatımızı sürdürülebilir kılmak için, hem yurt içinde hem de yurtdışında sektörümüzün sorunlarını dile getirip çözüm önerilerimizi sunduk, ülkemizi ve sektörümüzü en iyi şekilde temsil etmeye çalıştık. 2023 yılında hem kurumlarımız hem de ihracatçı firmalarımızla çok yoğun çalışmalar yürüttük” sözlerini kaydetti.

2023’TE TOPLAN 255,8 MİLYAR DOLAR İHRACAT GERÇEKLEŞTİ

Öztürk, 2023 ihracat rakamlarını değerlendirerek, “Türkiye geneli 2023 yılı ihracatımız toplam 255,8 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2023 yılında 26,2 milyar dolarlık gıda ihracatının yüzde 48’ini hububat bakliyat yağlı tohumlar ve mamulleri sektörü tek başına gerçekleştirmiştir. sektörümüz ülkemiz gıda ihracatında lider konumundadır. Türkiye Geneli ihracatımız 2022 yılında 11,4 milyar dolar iken 2023 yılında yüzde 8 artış ile 12,4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 10 yıl önce sektör olarak Türkiye geneli 6,7 milyar dolar ihracat yaparken, 10 yıl içerisinde sektörün ihracatı iki katına çıkmıştır. 10 yılda 2 kat artış, bu süre zarfında yaşanan siyasi ve ekonomik koşullar göz önüne alındığında sektörümüzün başarısının ciddi göstergesi niteliğindedir. 2023 yılı sonu itibariyle Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği olarak ihracatımız 1 milyar 68 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2022 yılında 1 milyar dolar olan ihracatımızı bu sene yüzde 7 artırmış bulunmaktayız.
EİB Geneli 12 sektörümüzün toplam ihracatı olan 18,2 milyar dolardan Birliğimiz yüzde 6 pay alarak en çok ihracat yapan beşinci Birlik oldu. 10 sene içerisinde ihracatımızı 360 milyon dolardan 1 milyar 68 milyon dolara çıkararak 3 kat artırmış bulunmaktayız. EİB çatısı altındaki 12 ihracatçı birliği arasında ihracat sıralamasında bundan 10 sene önce 8. Sırada iken, günümüzde 5. Sıraya yükselmiş durumdayız. 2023 yılı sonu itibariyle toplam üye sayımız geçen seneye göre yüzde 12’lik bir artışla bin 34 olarak kayda geçmiştir. Toplam üyelerimizin yaklaşık yüzde 50’si 2023 yılında aktif ihracat gerçekleştirmiştir” diye konuştu.

Öztürk, ihracat faaliyetlerini ürünlere göre de sıralayarak, şu verileri paylaştı:

“Bitkisel Yağlar

• En çok ihracat yaptığımız alt sektörümüz olan bitkisel yağlar , toplam gerçekleştirdiğimiz ihracatın %44,5’ini oluşturmaktadır , bitkisel yağlar sektöründe 2023 yılında 476 milyon dolar ihracat gerçekleştirdik. Geçen seneye göre miktar bazında bitkisel yağlar sektöründe 9% artış gerçekleştirsek de, değer bazında %18’lik düşüş yaşadık.

Küspeler, Hayvan Yemleri ve Evcil Hayvan Mamaları

• Birliğimiz bünyesinden en çok ihracat yaptığımız ikinci alt sektörümüz ise, geçen seneye göre değer olarak 32%; miktar olarak %24 artış gösteren, 162,5 milyon dolar ihracat rakamına ulaşan küspeler, hayvan yemleri ve evcil hayvan mamaları sektörü olmuştur. Toplam gerçekleştirdiğimiz ihracatın %15 ini küspeler, hayvan yemleri ve evcil hayvan mamaları sektörü oluşturmaktadır. Sektör son yıllarda ciddi ivme kazanan alt sektörümüzdür. 10 yıl öncesine göre ise sektörün ihracatında %2428 artış gerçekleşmiştir. Özellikle evcil hayvan mamaları sektöründe önemli bir büyüme gözlemlemekteyiz ve sektörün Türkiye geneli toplam ihracatının % 60’ ını Birliğimizden gerçekleştiriyoruz. Öte yandan, sektörde görülen cari açığın son yıllarda hız kazanan yaş mama yatırımları ile ciddi oranda kapanacağını öngörüyoruz.

Hububat

• Birliğimiz bünyesinden en çok ihracat yaptığımız üçüncü alt sektörümüz ise geçen seneye göre değer olarak % 681; miktar olarak %4592 artış gösteren, 93,2 milyon dolar ihracat rakamına ulaşan hububat sektörü olmuştur. Hububat alt sektörümüzdeki artışın en önemli kaynağı mısırdır.

Diğer alt sektörlerimiz

• Diğer en çok ihracat gerçekleştirdiğimiz alt sektörlerimiz ise sırasıyla 84,3 milyon dolar ile Yağlı Tohumlar; 83,3 milyon dolar ile Çikolatalı şekercilik Mamulleri; 50 milyon dolar ile Hububattan mamul ürünler; 49 milyon dolar ile Gıda Müstahzarları; 26 ,1 milyon dolar ile Değirmencilik Ürünleri; 25 milyon dolar ile Baharatlar; 12,1 milyon dolar ile Şekercilik Mamulleri; 1,6 milyon dolar ile Bakliyatlar gelmektedir.

• Birliğimizin 2023 yılında en çok ihracat yaptığı ilk 5 ülke ise 102,3 milyon dolar ile Cezayir, 77,8 milyon dolar ile Rusya, 74,5 milyon dolar ile Libya, 69 milyon dolar ile İran ve 62 milyon dolar ile Cibuti olmuştur.

• Türkiye geneli ise hububat bakliyat ve yağlı tohumlar ihracatında ilk 5 ülke ise Irak, ABD, İran, Suriye ve İtalya’dır.

Rekolte

• TÜİK verilerine göre 2023 yılında tahıl rekoltemiz bir önceki yıla göre % 9,1 oranında artarak yaklaşık 42,2 milyon ton olarak gerçekleşti.

• Buğday üretimi bir önceki yıla göre % 11,4 oranında artarak 22 milyon ton, arpa üretimi %8,2 oranında artarak 9,2 milyon ton, mısır üretimi %6 artarak 9 milyon ton oldu.

• Şeker pancarı üretimi bir önceki yıla göre % 22,1 oranında artarak 23,5 milyon ton olarak gerçekleşti.

• Öte yandan yağlı tohumlardan ayçiçeği tohumu üretimi 2023 yılında % 13,8 azalarak yaklaşık 2,2 milyon ton oldu.

• 2023 yılında kuru baklagiller grubunda 1,3 milyon ton üretim yapılarak 2022 yılındaki seviye korundu.”

2024 İHRACAT HEDEFİ 1,2 MİLYAR DOLAR

Ege Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği olarak 2023 yılını oldukça aktif geçirdiklerinin altını çizen Öztürk, 2024 yılı planları hakkında da bilgi verdi. Öztürk, “2011 yılında Hububat, bakliyat, yağlı tohumlar sektörü olarak 2023 yılında 13.7 milyar dolar, Ege Bölgesi’nden ise 1 milyar dolarlık hedef belirlemiştik. 2011 yılında öngördüğümüz bu hedefleri Cumhuriyetimizin 100. yılında gerçekleştirmenin gururunu yaşıyoruz. 2022 yılında, 2023 yıl sonu hedefimizi 1,2 milyar dolar belirlemiştik. Ancak bölgemizin önemli ihraç ürünlerinden haşhaş tohumu ihracatının, en önemli pazarımız olan Hindistan makamlarınca kota verilmemesi nedeniyle 2023 yılında gerçekleştirilememiş olması ve ülkemizde yaşanan deprem felaketleri nedeniyle sektörümüzün uğradığı kayıplar nedeniyle öngördüğümüz artışı sağlamamız mümkün olmadı ve 1 milyar 68 milyon dolar ihracat gerçekleştirdik. 2024 yılında ise Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği olarak ihracat hedefimizi tekrar 1,2 milyar dolar olarak belirledik” dedi.

Öte yandan sektördeki sorunlara da değinen Öztürk, “Yıllık 100 milyon dolarlık ihracat hacmi bulunan Hindistan‘a haşhaş tohumu ihracatında, yürürlükteki mutabakat zaptı çerçevesinde Hindistan’ın ülkemizden ithaline izin verdiği Beyaz haşhaş tohumu kotasının, mutabakat zaptında da belirtildiği şekilde açıklamaması ve Hindistan’a haşhaş tohumu ihracatı gerçekleştirilememesi sektör ihracatını geriletmiştir.  Öte yandan, dünya genelinde artan enerji maliyetleri, ülkemizdeki son dönemde hızlı artış gösteren iş gücü maliyetleri ve iklim değişiklikleri sektörümüz üretimini ve ihracatını etkilemektedir” sözlerini kaydetti.

TÜRKİYE İLK DEFA BUĞDAY İHRAÇ ETTİ

Toplantıda gazetecilerin “Türkiye’nin buğdayda yeterlilik durumu nedir?” sorusuna cevap veren Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcıları Haluk Tezcan, “Türkiye’nin un konusunda dünya lideri olduğunu söylüyoruz. geçen yıl Ukrayna Rusya tahıl koridoru Türkiye açısından güzel bir fırsat oldu. Bu durum bir çok ihracat pazarımızda da ciddi bir artış gerçekleştirdik. İhracatta büyüdük. Biz Türkiye olarak kendi kendine yetebilen bir ülkeyiz. Bu anlamda buğday üretiminde herhangi bir sıkıntı yok. Dünya söz konusu olduğunda da biz kendimiz için ekelim katma değeri daha yüksek ürünleri de yurt dışından ithal edelim konusu yöneticiler tarafından doğru geliyor. Bu sene ilk defa Türkiye son yıllardan beri buğday ihracatı gerçekleştirdi. Bildiğiniz gibi hep ithal eden taraftaydık. Gönül isterdi ki bunu işlenmiş olarak gönderelim fakat makarna sektöründeki talepten bunu gerçekleştirmekte zorluk yaşıyoruz. Gönlümüz kendi ürettiğimiz buğdayla dünya pazarında üretimi sürdürmek. Tarım politikalarında da değişim yaşanıyor. Özellikle yapay zekayla bir çok şey değişiyor. 2030’a kadar tarımda dünyada büyük atılım gerçekleştiren bir ülke konumuna geleceğiz.  Biz Ukrayna’ya bağlı değiliz. biz dünyanın bir çok ülkesinden buğday alıp, un ihraç edebilecek duruma sahibiz. Bunun için gerekli alt yapıya da sahibiz. Önümüzdeki tarım reformları yapılır ise teknoloji tarımla buluşur ise biz burada çok daha anlamlı işler yapacağız. bu sene gerçekten makarna buğday ihracatında dünyadan da övgüler aldık. bu vesileyle biz kendimize yeten ve dünya pazarından da en uygun kaliteli ürünleri alıp buluşturmaktan bir endişemiz yok” dedi.