Gaziantep’in tarih kokan Bakırcılar Çarşısı’nda, yarım asırdan fazla bir süredir teknolojiye direnen elek ustaları, çekiç sesleri arasında azalan müşteri kitlesiyle el emeği elek üretmeye devam ediyor. Geçmişte köylerde kadınların vazgeçilmezi olan el yapımı elekler, gelişen teknolojiyle unutulmaya yüz tuttu. Elek ustalarının azalması ve günlük bin TL’ye eleman bulunamaması, bu geleneksel mesleğin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmasına neden oldu.
Eleklerin Çeşitleri ve Meşakkatli Yapım Süreci
Elek ustası Mehmet Ekşiler, çeşitli elek türlerini ve zorlu yapım sürecini anlatarak, “Elek sadece un için değil, nohut, bulgur, ince bulgur ve fasulye için de üretilir. Biz genellikle unun kepeğini elemek için kullanırız. Yapımı oldukça meşakkatlidir. Kasnak yapımından çember yapımına, eleği kaplamadan demirle sabitlemeye kadar birçok aşama geçilir. Önceden günde 400 adet üretebiliyorduk, ancak şimdi günde bir adet bile yapmak zorunda kalıyoruz” dedi.
Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte el yapımı un eleklerine olan ilginin azaldığını belirten Ekşiler, “Elekçilik ekip işidir. Ekibin olmazsa günde 20 adet zor yaparsın. Şu anda teknoloji gelişti ve makineleşmenin artmasıyla birlikte el emeği olan un eleğine ilgi kalmadı” şeklinde konuştu.
“Günlük Bin TL’ye Eleman Arıyoruz, Ama Bulamıyoruz”
Günlük bin TL’ye eleman bulamadıkları için endişe duyduklarını aktaran Ekşiler, “Eleman bulamıyoruz. Eleman olsa bu mesleği devam ettiririz. Mesleğimiz baba mesleği, ancak günlük bin TL’ye eleman arıyoruz, ama bulamıyoruz” diye konuştu.
Kuşaktan kuşağa devam eden elekçilik mesleğine ilgi göstermeyen gençlerin mesleğin devamını tehdit ettiğini belirten Elek Ustası Davut Cıkcıkoğlu, “Okuyan gençlerin de bu mesleğe ilgi duyması gerekiyor. Günlük 15-20 adet elek yapıyorum ve tanesini 50 TL’ye satıyorum. Bu meslek bizden sonra devam etmez. Ben 3. kuşak olarak elekçilik mesleğini yürütüyorum, benden sonra 4. kuşak olmayacak” şeklinde konuştu.
Geleneksel Eleklerden Plastik Eleklere Geçiş
Üşendikleri için el yapımı elekler yerine fabrikalarda üretilen plastik elekleri kullandıklarını belirten Emine Karataş, “Eskiden kadınlarla bir araya gelip ekmek yapardık. Şimdi evimizde fabrikadan çıkan plastik elekleri kullanıyoruz. Üşendiğimiz için daha kaliteli olanı almaya yönelmiyoruz. Her şeyin sahtesi, her şeyin plastik olanı çıktı. Eski buğday, eski elekler ve eski insanlar kalmadı” şeklinde konuştu.
-
-
-
-
-
-
