Karaburun’daki Akdeniz Foklarını tehlikeye attılar

Didar DEMİRCİ

Türk Mimar ve Mühendis Odaları Birliği’ne (TMMOB) bağlı Ziraat Odası İzmir Şube, Mimarlar Odası İzmir Şube ve Şehir Plancıları İzmir Şube; Karaburun Mordoğan Ayıbalığı Koyu’nda bulunan ‘For You Otuz Beş’ isimli işletme hakkında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Karaburun Belediyesine çağrıda bulundu. Odadan yapılan çağrıda, “Karaburun’dan ve Akdeniz Foklarından elinizi çekin” denilerek işletmenin nesli tükenme tehlikesi altında olan Akdeniz Foklarının üreme alanına platform kurduğu belirtildi. Öte yandan işletmenin 3621 sayılı Kıyı Kanunu’na aykırı olarak; kayalıklara dikenli tel ve çit çekerek deniz bağlantısına engeller oluşturduğu açıklanarak, söz konusu yapılaşmanın Kıyı Kanunu’nun 4. 5. ve 6. maddelerine aykırı olduğu vurgulandı.

Koy ve Akdeniz Foklarının yaşam alanı işgal edildi

Meslek odalarından yapılan açıklamada şu noktalara dikkat çekildi:

“2019 yılında Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilen Karaburun’un doğal güzellikleri arasında yer alan ve Akdeniz Foklarının yaşam alanlarından biri olan Mordoğan Ayıbalığı Koyu, “For You Otuz Beş” isimli işletme tarafından koya ve denize yerleştirilen demir kazıklar üzerine oturtulan demir platformla işgal edilmiştir. Tesisin, 3621 sayılı Kıyı Kanunu’na aykırı olarak kayalıklara dikenli tel ve çit çekerek deniz bağlantısına engeller oluşturduğu görülmektedir. Söz konusu yapılaşmanın 3621 sayılı Kıyı Kanunu’nun 4. 5. ve 6. maddelerine (kıyı kenar çizgisi) aykırı olduğu değerlendirilmektedir.”

Kıyı habitatının karakteristiğini bozuyor

Akdeniz Foku’nun (Monachus monachus), dünya üzerinde nesli tehlike altında olan en önemli 12 deniz memelisinden biri olduğunun altı çizilen açıklamada, “Nesli ileri derecede tehlike altında olan Akdeniz fokunun (Monachus monachus, Hermann 1779) Karaburun Yarımadası kıyılarında barındığı ve ürediği araştırmalar tarafından kanıtlanmıştır. “For You Otuz Beş” isimli işletme Ayıbalığı Koyunda bulunmakta olup bu koy aynı zamanda fokların ana üreme mağarasıdır. İşletme tarafından inşa edilen yapılar kıyı habitatının karakteristiğinin bozulmasına yol açmaktadır. Tesisin faaliyetlerinin çevre ve fokların üreme habitatları üzerinde olumsuz etkileri görülmektedir” denildi.

1977’den beri koruma altında

Akdeniz foku (Monachus monachus) ülkemizde 1977 yılından itibaren resmen koruma altına alınmıştır. Akdeniz foku ve yaşam alanlarının korunmasına yönelik Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler şunlardır;

(Barselona) Sözleşmesi (1981)

(Bern) Sözleşmesi (1984)

CITES (Washington) (1996)

Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi (1996)

Akdeniz’de Özel Koruma Alanları ve Biyolojik Çeşitliliğe İlişkin Protokol (2002)

Türkiye, tüm bu sözleşmelerle nesli ileri derecede tehlike altında olan Akdeniz foklarını (Monachus monachus, Hermann 1779) ve yaşam alanları olan kıyı alanlarını birlikte koruma taahhütünde bulunmaktadır.

Metal platform derhal kaldırılmalıdır

Meslek odaları, söz konusu işletmenin kurduğu metal platformu Karaburun’daki vatandaşın da istemediğinin altını çizerek, kaldırılması için çağrı yaptı. Odalardan yapılan çağrının devamında şu noktalara değinildi:

“Nesli tehlike altında olan Akdeniz fokunun dinlenme ve üreme alanlarından olan Ayıbalığı Koyu’na kurulan ve Karaburun halkı tarafından da istenmeyen bu metal platform derhal kaldırılmalıdır. İşletme hakkında gerekli yasal işlemler uygulanmalı ve başka bir bölgeye benzer şekilde zarar verilmemesi için gerekli önlemler alınmalıdır. Unutulmamalıdır ki Kıyı Kanununda da belirtildiği üzere ‘Kıyılar, herkesin eşit ve serbest olarak yararlanmasına açıktır.’ Sonuç olarak, 3621 sayılı Kıyı Kanunu ve ilgili Yönetmeliği ile ilgili tüm mevzuata ve kamu yararına açıkça aykırı olan faaliyet hakkında başta Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü olmak üzere İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Karaburun Belediyesi’ni ivedilikle işlem yapmaya ve yapılan işlemler hakkında kamuoyuna bilgilendirme yapmaya davet ediyoruz. Meslek Odaları olarak sürecin takipçisi olacağımızı kamuoyuna saygıyla duyuruyoruz.”