Koronavirüs pandemisi dünyanın dört bir yanında herkesi etkilerden, uzmanlar maske kullanımı ve doğru maske seçimi hakkında da önemli uyarılarda bulunuyorlar. Koronavirüsten korunmak için kullandığımız maskeler gerçekten işe yarıyor mu? Vatandaşların merak ettiği bu sorunun cevabı için açıklama geldi.
Koronavirüse karşı korunmada etkili bir rol oynayan maskeleri seyyar tezgahlarda ve çeşitli dükkanlarda görmek mümkün. Ancak uzmanlar merdiven altı olarak tabir edilen yerlerde üretilen maskelerin risk oluşturduğunu ifade ediyor. Özellikle boyalı, desenli bez maskelerin kanserojen madde içerebileceği uyarısı yapılıyor.
Dünyayı tehdit eden koronavirüs salgınına karşı maske, hayatımızın bir parçası oldu. Virüsten korunmada önemli bir rol oynayan maskeyi takmak artık zorunlu. Durum böyle olunca pek çok yerde cerrahi ve bez maske satılmaya başladı. Kimi meydanlarda seyyar tezgahlarda maske satıyor, kimi çeşitli dükkanlarda tek veya kutu halinde maske satışı yapıyor. Eminönü’ndeki Tahtakale’de kuruyemişçi, hırdavatçı, tatlıcı gibi pek çok dükkanda maske satışı yapılıyor. Uzmanlar merdiven altı olarak tabir edilen yerlerde üretilen maskelerin virüse karşı koruması olmadığını belirterek, bu maskelerin risk oluşturduğunu ifade ediyor. Özellikle nerede üretildiği bilinmeyen ve pek çok yerde satılan boyalı, desenli bez maskelerin kanserojen madde içerebileceği belirtiliyor.
VATANDAŞ İÇİN NE KADAR UCUZ OLURSA O KADAR İYİ
Tahtakale’de iş kıyafetleri satışı yapılan dükkanın işletmecisi Caner Sancaktar, “Maske satışları her yerde olduğu için biraz düştü. Şu an her yerde var. Kolonyacı, tatlıcı, çantacı herkes satıyor. Biz iş kıyafetleri satıyoruz. Koronavirüs başlamadan önce bizde maske vardı, devamlı bulunuyordu. Biz 11 Mart’tan önce de satıyorduk. Üç katlı telli maske, kutuda 50 tane var. Biz 20 liraya satıyoruz. Fabrika var o fabrikadan arkadaş vasıtasıyla alıyoruz. Şu an 15 liraya, 10 liraya da maske var. Vatandaş için ne kadar ucuz olursa o kadar iyi. 10 liraya da istiyor, 15 liraya da istiyor” diye konuştu.
BEZ MASKELER YALNIZCA AKSESUAR
Tahtakale’de hırdavatçılık yapan ancak dükkanında cerrahi ve bez maske satışı yapan Ali Turan, bez maskelerin aksesuar olarak kullanıldığını söyledi. Turan, “İnsanlar alacakları zaman ürünlerin belgelerini sormaları gerekiyor. Fatura ve belge bulundurmayan yerlerden ürün alınmaması lazım. 3 katlı maske özelliğine dikkat edilmesi lazım. Bez maske de koruyucu olarak satılmıyor. Benim kullandığım bez maskeyi ben korucuyu anlamından ziyade karşı tarafa ulaşmaması için aksesuar olarak takıyorum. Biraz daha şekilli görünüm. Bunun medikal olmadığını herkes biliyor. Bunu kullanan insanların çoğu medikal amaçlı olarak kullanmıyor. Bunun içeriğini tam olarak bilmiyoruz ama amacım bende olan hastalığın karşı tarafa ulaşmaması. Bez maskeleri 5 ve 10 lira arasında fiyata satıyoruz” ifadelerini kullandı.
ELDİVENSİZ ELİYLE SATTI
Çift maske takan bir vatandaş da , “Ben, Kadıköy’de satılan bir yerden aldım. Eczaneden almadım. Merdiven altı olabilir çok terletiyor. Kalabalığın içine çıktığım için iki tane taktım” diye konuştu.
Tahtakale’de bir kuruyemişçiden maske aldığını söyleyen Umut Görer, “Buradaki maskeler hakikaten kötü. Hemen yırtılıyor. Benim üç kere maskem koptu ve şu an beşinciyi aldım. Mümkünse kimse eczane dışında almamalı. Yırtıldığı için buradan aldım ve bir kuruyemişçiden aldım. O da direkt yırtıldı. Kesinlikle eczaneden ve güvenilir bir markadan alınması gerekiyor. Otobüse binmem gerekiyordu mecburen aldım. Kuruyemişçi kendi eliyle eldivensiz maskeyi çıkarıp 1 liraya verdi” ifadelerini kullandı.
MASKE ALIRKEN BOYUTLARI ÖNEMLİ
Türkiye’de üretilen maskeler laboratuvarlarda testlerden geçirilerek standartlara uygun olup olmadıkları kontrol ediliyor. Ancak laboratuvara ulaşmadan satışa sunulan maskeler de var. Ekoteks Laboratuvarı Teknik Müdürü Sevim Razak, test aşamasında iyi değerlerin görüldüğü gibi standartlara uygun olmayan maskelerin de olduğunu belirterek, şunları söyledi:
“Laboratuvarımızda hem bez hem de cerrahi maskelere standart ve yönetmeliğe uygun olarak bakteri tutuculuğu yani bakteri geçirgenlik testi hem de maskenin ne kadar temiz üretildiğini gösteren şartları gösteren test yapıyoruz. Maske ağzımızda takılıyken ne kadar nefes alabildiğimizi ve ne kadar rahat konuşabildiğimizi gösteren ‘nefes alabilirlik’ testi uyguluyoruz. Üretici firmalarımız ürettikleri ürünleri belgelendirmek için kendi talepleriyle bize başvuruda bulunabiliyor. İyi değerler gördüğümüz gibi standart gerekliliği karşılamayan numunelerle de karşılaşıyoruz. Özellikle maske satın alırken bildiğimiz yerlerden, güvenilir ürünleri satın almaya dikkat etmemiz gerekiyor. Cerrahi maskelerde daha az sıkıntı görmekle beraber özellikle boyalı ve baskılı kumaş ve bez maskelerde çok boyalı ve baskılı olması sebebiyle birkaç saat yüzümüzde kalması sebebiyle sıcaklık ve nem gibi negatif koşulları göz önüne alırsak kanserojen boyalardan ya da alerji yapabilecek bazı boyalardan etkilenebiliriz. Bu maskeleri çocuklarımız da kullanıyor. Bez maskelerin boyalarına dikkat etmek gerektiğinin altını çizmek istiyoruz.”
GÜVENLİ YERLERDEN ALINMASI GEREKLİ
Maskelerin eczanelerden ve güvenilir yerlerden alınması gerektiğini ifade eden Sevim Razak, şöyle devam etti:
“Mutlaka maske kullanmak zorundayız. Maske artık hayatımızın vazgeçilmez bir parçası. Bilinen yerlerden, paketlenmiş ürünleri almayı tercih etmeliyiz. Onaylanmış ürünleri kullanmaya dikkat etmeliyiz. Çok baskı ve boyalı numuneleri kullanırken biraz daha dikkatli olmak gerekiyor. Boyalı bez maskelerde numuneler boyanmış ve baskı işleminden geçmiş olarak bize geldiği için bunların ön testlerinin yapılıp yapılmadığını bilmiyoruz. Bize başvuru olduğu zaman maske test yönetmeliğine göre oluyor ya da müşteri kendi talebiyle, kendi kriterleri gereği alerjen ve kanserojen madde boya kontrolü yaptırmış olabilir. Bunun haricinde biraz daha dikkatli ve titiz davranmamız gerekiyor.”
