Peterson Köşkü’nün kaderi ne olacak?
ÖZEL HABER/ Didar DEMİRCİ
İzmir’in Bornova ilçesinde bulunan Peterson Köşkü, 164 yıllık tarihiyle yıllardır atıl bekliyordu. Bundan 7 yıl önce 13 Haziran 2016’da İzmir Büyükşehir Belediyesi köşkün kaderini değiştirecek önemli bir adım atmıştı. İzmir Büyükşehir Belediyesi 13 Haziran 2016’da 22 firmanın katılımıyla Peterson Köşkü’nün restorasyonu için ihaleye çıkmıştı. İhaleyi 4 milyon 67 bin 945 TL 60 Kuruş bedelle Ekim Yatırım İnş. Taah. Pazarlama San. ve Tic. Ltd. Şti. kazanmıştı.
Ekim Yatırım’ın kazandığı ihale sonucunda Peterson Köşkü’nün restorasyonunun 730 gün yani 24 ay kadar bir süre içinde tamamlanması bekleniyordu. Ancak iş beklendiği gibi gitmedi. Restorasyon işi belirlenen süre içinde tamamlanamayınca 9 Aralık 2019’da çevre düzenlemesi de restorasyon sürecine dahil edilerek yeniden ihale gerçekleştirildi.
Köşkün restorasyon maliyeti katlanıyor
Peterson Köşkü’nün çevre düzenlemesiyle birlikte restorasyonu için İzmir Büyükşehir Belediyesi, 9 Aralık 2019’da yeniden ihale gerçekleştirmişti. Ancak ihaleyi açık ihale yerine davet usulü gerçekleştiren İzmir Büyükşehir Belediyesi, ihaleye yalnızca 7 firmayı davet etmişti. İhaleyi 13 milyon 695 bin lira bedelle Ankara merkezli Metro Yatırım İnşaat kazanmıştı. İlk ihale bedeli de dikkate alındığında 4 milyon 67 bin liraya tamamı bitmesi öngörülen restorasyon işinin maliyeti yeni ihaleyle 4’e katlayarak 18 milyon liraya çıkmıştı. Öte yandan ihaleyi alan şirketin CHP Ankara Milletvekili Nihat Yeşil’in kardeşi Ahmet Yeşil’e ait olduğu da gündemde bomba etkisi yaratmıştı.
Peterson Köşkü’nün restorasyonu ne zaman bitecek?
Ankara merkezli Metro Yatırım İnşaat’ın 13 milyon 695 bin lira bedelle kazandığı Peterson Köşkü çevre düzenlemesi ve restorasyonu işinin 14 Ağustos 2023’te yani tam 22 gün sonra bitmesi bekleniyor. Ancak, köşkteki restorasyon çalışmalarına yakından baktığımızda restorasyon işinin 22 günde bitmesi pek mümkün görünmüyor.
Uzaktan adeta bir restorasyon harabesine dönen Peterson Köşk’ünün bahçesindeki otlar dahi durumun vahametini gözler önüne seriyor. Köşkün restorasyon sürecinde her geçen gün daha da güzel bir hale gelmesi beklenirken; bahçede özensiz bir şekilde duran inşaat malzemelerinden köşkün duvarında yazan grafitilere kadar her şey 22 gün içinde restorasyonun tamamlanıp tamamlanmayacağı konusunda şüpheye neden oluyor.
Peterson Köşkü’nün tarihi
İskoçyalı tüccar John Paterson tarafından 1859 yılında inşa edilen köşk döneminin özgün mimari örneklerinden birini yansıtıyor. İzmir’in 19. yüzyıl yaşam kesitini sergileyen, özgünlüğünü kısmen koruyan anıtsal niteliklere sahip köşk, yapıldığı dönemde, yüksek duvarlarla çevrili, içinde seraların, ahır ve ağılın bulunduğu zengin floraya sahip 133 dönüm büyüklüğünde bir bahçe içerisinde yer alıyor. Farklı kullanımlara hizmet veren 38 odalı köşk, 2 bin metrekare kapalı kullanım alanına sahip. Yapı, Doğu- Batı yönünde üç kütlenin asimetrik bir düzen içerisinde bir araya gelmesinden oluşuyor.
Paterson Köşkü yapılırken inşaat malzemelerinin büyük bölümü, döşeme ve duvar kaplama malzemeleri ile dekoratif amaçlı birçok yapısal eleman ve mobilyalarının tamamı İngiltere’den getirilmişti. 1960 yılına kadar Paterson Ailesi tarafından kullanılan yapı, daha sonra NATO Ofisi ve lojman binası, ardından da bir halı fabrikasının deposu olarak hizmet verdi. 1986 tarihinde geçirdiği bir yangın sonucu büyük tahribata uğradı. 1992 tarihinde başlatılan ve yarım kalan restorasyon uygulaması ile uzun bir süre atıl durumda kaldı.
