Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, karantina uygulamaları için “elektronik bileklik” uygulamasının getirileceğini açıkladı

Koronavirüs vakaları yurt genelinde kontrol altına almaya çalışılırken, testi pozitif çıkan vatandaşların karantina kurallarını çiğnemesi en büyük sorunlardan bir tanesi. Bu bağlamda Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, karantinada kalması gerekirken düğün dernek gezenleri engellemek için ‘elektronik bileklik’ uygulaması getirileceğini açıkladı.

Hürriyet gazetesinden Fulya Soybaş’ın haberine göre, Bilişim hukukunda uzman avukat Özlem Kurt, elektronik kelepçe uygulamalarının mahkeme kararı ile alındığı ve Adalet Bakanlığı’nca uygulandığını, Sağlık Bakanlığı’nın hayata geçirmeyi planladığı elektronik bileklik uygulamasının ise her ne kadar benzer de olsa aynı uygulama olmadığını belirtiyor.

Yani yasal mevzuat açısından pozitif bir hastaya bu bilekliklerin takılmasının önünde bir engel yok. Avukat Kurt, “Ama” diyerek parantez açıyor:

“Bu bahsedilen uygulama bizim nesnelerin interneti dediğimiz, farklı araçların internet üzerinden birbirlerine veri ve bilgi akışı sağlıyor olması durumudur. Bilgi akışı bir cihazdan bir cihaza olabileceği gibi bir cihazdan bir merkeze olabilir.

Kanunen yasak değil ancak bu bilgi akışı kişilerin rızasına bağlıdır. Hastanın yaşı, boyu, adresi, TC kimlik numarası gibi kişisel tüm verileri eğer bilekliğe yüklü olacaksa, o zaman kişisel verilerin güvenceye alınması ve korunması büyük önem sarf eder. Elde edilen kişisel veriler başka hiçbir amaçla kullanılmayacak ve devlet güvencesinde mi olacak?

COVID-19 hastasının bilgileri çalınır, kötü niyetli kişilerin eline geçer ya da konumunun belli olmasından dolayı başına başka bir iş gelirse o zaman ne olacak? Veriler, insan ve hasta haklarına uygun şekilde saklanabilecekse güzel bir uygulama. Ancak aksi uygunsuz durumlar yaratabilir.

AKILLI BİLEKLİK SİSTEMİ NASIL ÇALIŞACAK?

Bakanlık 2 farklı model üzerinde çalışmalarını sürdürüyor. Henüz hangisinin kullanılacağı kesin değil. Hastaneye başvuran ve daha sonra filyasyon ekiplerince takibe alınan COVID-19 pozitif hastalara ‘akıllı bileklik’ takılacak. Bu bileklikler ‘elektronik kelepçe’ uygulamasına benziyor.

Denetimli serbestlik-kadına yönelik şiddet ve uzaklaştırma cezalarında kullanılan kelepçeler aslında elektronik bir izleme ünitesi. Kişinin konutunu terk etmesi, belirlenen yasaklı yerlere gitmesi gibi durumlarda alarm vererek kolluk birimlerini uyarıya geçiriyor, mağduru koruyor.

Sağlık Bakanlığı’nın uygulamaya geçirmeyi düşündüğü ‘elektronik bileklik’ de benzer mantıkla çalışacak.

14 gün karantinada kalması gereken hastanın, bileklik sayesinde karantinayı evinde geçirdiğinden emin olmak, dışarı çıkması gerektiği durumlarda ise nereye gittiğini ve kimle görüştüğünü takip etmek amacıyla kullanılması planlanıyor.

İkinci model ise bileklik ile aynı mantıkta çalışacak ‘kutu’ sistemi. Hastaya bileklik takmak yerine evine bir cihaz bağlanacak. Bu cihaz kişiyi takibe alacak. (Hırsızlara önlem için takılan, her hareketi algılayan sensörlü alarmlar gibi düşünebilirsiniz)

Belirlenen sınır aşıldığında cihaz alarm çalarak hastayı uyaracak. Hasta uyarıya riayet etmez, evden ayrılırsa, merkeze kural ihlali yapıldığına dair sinyal gidecek. Kutu yerinden hareket ettirilir ya da oynatılmaya çalışılırsa aynı alarm yine devreye girecek.

Her 2 model de Singapur, Hong Kong, Çin ve Güney Kore’de koronavirüs pozitif hastaların takibi için aktif olarak kullanılıyor.