Günümüzde düzensiz beslenmeye bağlı olarak artan kolesterol vakaları artış gösteriyor bu konuda en son yapılan TÜİK Sağlık Araştırması’na göre, 15 yaş ve üzeri Türkiye nüfusunun yüzde 43’ünde yüksek kolesterol (total kolesterol ≥ 240 mg/dL) görülmektedir.
Erkeklerde yüksek kolesterol görülme sıklığı (%48) kadınlardan (%38) daha fazladır. Yaşla birlikte yüksek kolesterol görülme sıklığı da artmaktadır. 65 yaş ve üzeri nüfusun %58’inde yüksek kolesterol görülmektedir.
TÜİK ölüm istatistiklerine göre, kalp hastalıkları Türkiye’de en fazla ölüme neden olan ikinci hastalık grubudur. Her yıl yaklaşık 200 bin kişi kalp hastalıklarından dolayı hayatını kaybetmektedir.
Kolesterol nedir?
Kolesterol, vücudumuzun sağlıklı çalışması için gerekli olan yağ benzeri bir maddedir. Vücudumuzda doğal olarak üretilir ve bazı besinlerden de alabiliriz. Kolesterolün iki ana türü vardır:
LDL (kötü) kolesterol: Damarlarda birikerek plak oluşumuna ve tıkanmaya yol açabilir. Bu durum kalp krizi ve felç riskini artırır.
HDL (iyi) kolesterol: LDL kolesterolü karaciğere taşır ve vücuttan atılmasına yardımcı olur. HDL kolesterol seviyesi yüksek olması kalp hastalığı riskini azaltır.
Yüksek kolesterolün sağlık riskleri
Yüksek kolesterol seviyeleri kalp hastalığı ve felç gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
–Koroner arter hastalığı: Kalbe kan taşıyan koroner arterlerin daralması veya tıkanması.
–Anjin: Göğüs ağrısı, nefes darlığı ve yorgunluk gibi belirtilere neden olan bir kalp hastalığı.
–Kalp krizi: Kalbe kan akışının aniden kesilmesi.
–Felç: Beyne kan akışının aniden kesilmesi.
Yüksek kolesterolün nedenleri
Sağlıksız beslenme: Doymuş yağ ve trans yağ bakımından yüksek besinler, kolesterol seviyelerini yükseltebilir.
Hareketsizlik: Egzersiz yapmak, HDL kolesterol seviyesini yükseltmeye ve LDL kolesterol seviyesini düşürmeye yardımcı olabilir.
Aile öyküsü: Ailesinde yüksek kolesterol öyküsü olan kişilerde yüksek kolesterol görülme riski daha fazladır.
Bazı tıbbi durumlar: Diyabet ve hipotiroidizm gibi bazı tıbbi durumlar yüksek kolesterol seviyelerine yol açabilir.
Fazla kilo veya obezite: Fazla kilolu veya obez olmak kolesterol seviyelerini yükseltebilir.
Yüksek kolesterolün teşhisi
Yüksek kolesterol, genellikle kan testi ile teşhis edilir. Kan testinde total kolesterol, LDL kolesterol, HDL kolesterol ve trigliserit seviyeleri ölçülür.
Yüksek kolesterolün tedavisi
Yaşam tarzı değişiklikleri
Sağlıklı beslenme: Doymuş yağ ve trans yağ oranı düşük, lif ve HDL kolesterolü yükselten besinler tüketmek.
Düzenli egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta egzersiz yapmak.
Kilo verme: Fazla kilolu veya obez olmak kolesterol seviyelerini yükseltebilir.
Sigarayı bırakmak: Sigara içmek HDL kolesterol seviyesini düşürür ve LDL kolesterol seviyesini yükseltir.
Kolesterol ilaçları
Yaşam tarzı değişiklikleri ile kolesterol seviyesini kontrol altına almak mümkün değilse doktor kolesterol ilacı reçete edebilir.
Statinler: En yaygın kullanılan kolesterol ilaçlarıdır. LDL kolesterol seviyesini düşürerek çalışırlar.
Ezetimib: Kolesterol emilimini engelleyen bir ilaçtır.
Safra asidi reçineleri: Safra asitlerinin bağırsaklardan emilimini engelleyerek kolesterol seviyesini düşürürler.
Fibratlar: Trigliserit seviyesini düşürmeye ve HDL kolesterol seviyesini yükseltmeye yardımcı olurlar.
*Bilgilendirme amaçlıdır. Bu konuda şüpheniz ya da rahatsızlığınız varsa doktorunuza danışmanız önemlidir.
