Türkiye’nin doğalgaz keşfinden sonra ilk teklif İran’dan geldi!

Türkiye’nin Karadeniz’de Zonguldak açıklarındaki Tuna-1 kuyusunda yaptığı doğalgaz keşfinden sonra gözler gaz tedarik anlaşmalarına çevrildi. Mevcut anlaşmalarda büyük indirime gidileceği beklenirken ilk resmi teklif İran’dan geldi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın cumartesi günü Fatih sondaj gemisine giderek çalışmaları yerinde incelemesinin ardından 320 milyar metreküplük gaz rezervine ilişkin yeni rakamı açıklaması beklenirken, ortaya atılan bir iddiaya göre; ise yukarı yönlü revize sonrası Karadeniz’deki doğal gaz rezervinin 400 milyar metreküpün üzerine çıkacağı tahmin ediliyor.

BİR YILDA 15 MİLYAR METREKÜPLÜK ÜRETİM

Sakarya havzasında yer alan Tuna-1 kuyusunda keşfedilen doğal gazın karaya çıkarılması için öngörülen takvim ise 2023 yılı. Bölgede açılması planlanan 30 kuyu ile 2026’dan itibaren yılda 15 milyar metreküp gaz üretileceği de tahmin ediliyor.

ZİRVEDE AZERBAYCAN VAR

Türkiye’nin geçen yılki doğal gaz ithalatı 45 milyar 211 milyon metreküp seviyesine geriledi. 2020 yılının ilk yarısına bakıldığında ise doğal gaz ithalatı tablosunda çok keskin değişiklikler meydana geldi. Türkiye, bu yılın ilk yarısında ülke bazında en yüksek miktarda doğal gazı 5 milyar 444 milyon 99 bin metreküple Azerbaycan’dan ithal etti. Bu ülkeden alınan gazın miktarı geçen yıla göre yüzde 23,4 arttı. Bu miktarın artmasında Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı’ndan gelen gaz miktarındaki yükseliş etkili oldu.

İRAN VE RUS GAZINDA NET DÜŞÜŞ

Türkiye’ye gaz ithal eden ülkeler listesinde geçtiğimiz yıl listenin ilk sırasında yer alan Rusya’dan ithal edilen gazın miktarı ise yılın ilk altı ayında yüzde 41,5 düşüşle 4 milyar 678 milyon 66 bin metreküpe geriledi. Aynı dönemde İran’dan alınan doğal gazın miktarı ise yüzde 46 azaldı ve 2 milyar 29 milyon metreküp seviyesinde gerçekleşti. İran’dan nisan, mayıs ve haziran aylarında hiç doğal gaz ithalatı yapılmadı.

LNG’YE AĞIRLIK VERİLDİ

Boru hatlarıyla taşınan doğal gazın yanı sıra sıvılaştırılmış doğal gaza (LNG) daha fazla ağırlık veren Türkiye’nin LNG ithalatı ise yüzde 44,8 artış gösterdi. LNG’de kaynak ülkeleri çeşitlendiren Türkiye en fazla ithalatı ise Cezayir’den gerçekleşirken, Katar, ABD, Nijerya, Ekvator Ginesi, Kamerun, Mısır, Norveç ve İspanya’dan da LNG ithal ediyor.

FİYAT POLİTİKALARI DEĞİŞECEK

Türkiye’nin gaz ithalatında Rusya ve İran tarafındaki keskin düşüş yaşandı. Ağustos ayında Karadeniz’de keşfedilen önümüzdeki günlerde ise yukarı yönlü revize edilerek 400 milyar metreküpü aşacağı tahmin edilen doğal gaz rezervi enerjide tüm fiyatlamaları da sil baştan değiştirecek.

Karadeniz’de keşfedilen ve 2023 yılında karaya çıkarılması beklenen gaz rezervinin öncesinde Türkiye’nin önünde yenilenecek doğal gaz kontratları bulunuyor. Bunlar için ise pazarlık masaları kurulacağı, tarihi gaz keşfi nedeniyle Türkiye’nin ise oluşturulacak pazarlık masasına eli güçlü bir şekilde oturup büyük indirimlerle kalkacağı öngörülüyordu.

İRAN’DAN İLK TEKLİF GELDİ

Beklenen ilk adım ise İran’dan geldi. Ulusal İran Gaz Şirketi (NIGC), Türkiye ile 2001 yılında yapılan 2025’de süresi dolacak olan gaz tedarik anlaşmasını 2025 sonrasına genişletme teklifini Türkiye’ye iletti. Türkiye’den resmi olarak yanıt bekleyen Ulusal İran Gaz Şirketi’nin (NIGC) Başkanı Hassan Montazer Torbati, İran ve Türkiye’nin gaz ihracat sözleşmesinin uzatılması konusunda “ciddi görüşmelere” başlayabileceklerini umduğunu ifade etti.

İran, 2001 yılında imzalanan 25 yıllık tedarik anlaşması kapsamında Türkiye’ye yılda yaklaşık 10 milyar metreküp gaz satıyor. İran’ın ardından Rusya ve diğer gaz ihracatçılarından da kontrat yenileme için teklif bekleniyor.

İNDİRİM BEKLENTİSİ YÜZDE 50

Uzmanlar, gaz ithal edilen ülkelerle yapılacak yeni sözleşmelerde alınacak indirimlerin takvim olarak 2021 yılının ortasından sonuna doğru kademeli olarak yansıyacağını belirtiyor. İndirim oranının ise özellikle gaz keşfi ile birlikte yüzde 50 civarında olacağını öngörüyor.